Lisa: De eerste gast voor VonkvolkVraagt, hoe tof is dat! Vertel eens, wie is Marieke?
Marieke: Ik ben – euh… ik moet al effe denken 😊 – 38. Amai, da’s direct confronterend dit interview (lacht). Ik ben denk ik al sinds mijn 9de in een soort ‘midlifecrisis’, hollend tegen de tijd, in een wereld met zoveel te doen, zoveel te beleven, zoveel uitdagingen. En dan moet een mens nog 8 uur van de 24 slapen enzo, wie heeft dat bedacht?
Maar het ging over duurzaamheid en jobs zeker hé? Ik ben denk ik wel opgegroeid in een gezin dat veel belang hechtte aan duurzaamheid. Ik kreeg dat dus wel wat met de paplepel mee ofzo. Zo kregen wij van de Sint nooit speelgoed op batterijen en ik begreep maar niet waarom diezelfde Sint dat bij andere kinderen wel bracht. Ook het allereerste setje nieuwe kleren dat ik kreeg staat in mijn geheugen gegrift als ‘memorabel moment’. Niet dat we iets tekort kwamen hoor, wij kregen op den duur van alle kanten vuilniszakken vol tweedehands kledij, en dat voelde toch ook wel vaak als “een dagje shoppen”.
Qua jobkeuze ben ik altijd redelijk zeker geweest dat ik iets met hulpverlening wilde doen en dan heb ik qua studie voor psychologie gekozen. Na al die jaren werk ik nog steeds in die sector, dus op dat vlak is mijn zoektocht qua job niet zo zoekend geweest. Ik voelde bij mijn studie ‘da’s iets voor mij’, dat gevoel bleef tijdens mijn stage overeind, en na een tiental jaren werken in de zorg houdt de relatie nog steeds stand. Niet altijd rozengeur en maneschijn hoor, de manier waarop de zorg georganiseerd wordt in ons land, klopt voor mij bijvoorbeeld niet altijd, maar liefde is een werkwoord zeker? Op dit moment zit ik op een overgangsmoment van loondienst naar het opstarten van een eigen therapiepraktijk als zelfstandige. Dit om allerlei redenen, o.a. omdat ik met een doelgroep wil werken die beter bij mij past.
Lisa: Als je het hebt over een doelgroep die meer bij jou past, wie zijn dat dan?
Marieke: Ik heb een algemene opleiding psychologie en psychotherapie gevolgd, dus in mijn praktijk kan in principe elke soort psychotherapeutische hulpvraag gesteld worden, maar daarnaast richt ik me ook specifiek op het begeleiden van mensen die psychologisch in de problemen komen in kader van omgaan met de klimaatcrisis of soortgelijke thema’s, zoals de milieucrisis of de biodiversiteitscrisis. Ik ken hiervoor nog geen passende overkoepelende benaming. Je hoort soms wel van “eco-angst” of “climate anxiety”.
Waarom kies ik die specifieke doelgroep? Ik ben zelf begaan met dat soort thema’s dus ik heb automatisch sympathie voor mensen die daar ook mee bezig zijn. Daarnaast hoor ik in verenigingen zoals KlimaatContact vzw, waar ik momenteel als vrijwilliger werk, dat er een groeiende vraag is naar dit soort ondersteuning. En omdat hierin nog geen groot aanbod is, dacht ik: ah voila, dat is dan de doelgroep die bij mij past.
Lisa: Snap ik helemaal en fantastisch dat je dat thema kan combineren met de studie die je hebt gedaan! Zijn er dan ook al concrete vragen tot bij jou gekomen?
Marieke: Ja, ik weet bv. dat die vraag leeft bij organisaties zoals Natuurpunt. Ze willen de draagkracht van hun vrijwilligers ondersteunen en verkennen daarom welk soort ondersteuning er voor allerlei vormen van “eco-angst” bestaat, zowel op vlak van groepsondersteuning als individuele begeleiding. Ook binnen KlimaatContact vzw hoor ik dat de vraag naar psychotherapie regelmatig terugkomt.
Lisa: Heel pijnlijk om te horen… Maar je bent dus wel al zeker van je eerste patiënten!
Je zit momenteel ‘in between jobs’, maar wat betekent een duurzame job voor jou?
Marieke: Ik vind duurzaam een heel ruim woord. Een duurzame job is voor mij een job die geen vernieling zaait, niet op ecologisch vlak, niet op milieu vlak, niet op klimaatvlak, niet op sociaal vlak. Dat gaat dus over een job die niet destructief is voor de mensheid en de planeet. Dat klinkt misschien heavy, maar uiteindelijk zijn er best veel tewerkstellingssectoren waarvan je dit niet met overtuiging kunt zeggen. Ik zeg dit zonder mensen met de vinger te willen wijzen hé… Het moet niet simpel zijn om je passie te volgen, een topjob te vinden, en dan te beseffen dat die job niet duurzaam is, terwijl jijzelf dat wel wilt zijn…
Ik had het geluk om hier zelf op niet te veel dilemma’s te botsen. Een job in de hulpverlening past voor mij wel onder de brede definitie van ‘duurzaamheid’. En met mijn focus qua doelgroep, hoop ik de ‘klimaathelden’ en “milieu-activisten” in deze wereld, te ondersteunen in hun veerkracht. Dat is geen overbodige luxe denk ik.
“Want als je de kaart trekt voor dat soort thema’s, dan kom je op een terrein
waar je je inzet voor iets dat oneindig is, nooit af is. Het kan altijd meer en beter.”
Zo zijn er natuurlijk veel thema’s, maar je inzetten voor het klimaat is zeker ook zo’n thema. Je ziet continu hoeveel er nog gedaan moet worden en liefst heel snel, dus het is altijd heel hard een uitdaging om jezelf te begrenzen wanneer nodig. Ondanks alle uitdagingen, bestaan er helaas nog niet zoveel klimaatjobs, en dus zijn zulke engagementen heel vaak vrijwilligerswerk, in je vrije tijd. Daarnaast zijn thema’s zoals klimaat en milieu ook controversieel en emotioneel geladen. Ze raken mensen emotioneel, bv. met angst, onmacht, schuldgevoel of schaamte. Veel mensen voelen binnen die thema’s een tegenstrijdigheid tussen hun dagdagelijkse gewoonten en hun liefde voor de wereld, hun verlangen om klimaatvriendelijk en milieuvriendelijk te leven. Psychologen noemen dat ‘innerlijke conflicten’ of ‘cognitieve dissonantie’, en dat voelt niet aangenaam…. De oplossing is meer naar je waarden gaan leven, maar dat is niet eenvoudig. Kortom, klimaat en milieu zijn thema’s die vaak veel spanning brengen. Dat alles maakt dat mensen die zich engageren voor het klimaat en dat uitdragen, bv. door zelf klimaatvriendelijk te proberen leven of hierrond gesprek aan te gaan met anderen, regelmatig eens “op hun dak krijgen”, en hierbij zeker ook geprojecteerde gevoelens van anderen te verwerken krijgen, die eigenlijk niets met hun te maken hebben. Elke vegetariër heeft denk ik wel al wel eens ervaren dat louter een veggieburger bestellen, blijkbaar zo provocerend is dat het een lollig kwartiertje “lachen met de veggie” uitlokt. Nu, van mij mag er echt met alles gelachen worden, maar het moet dat wel ietwat origineel zijn. Het publiekelijk maar stilletjes durven eten van een veggieburger lokt bij anderen soms ook de behoefte uit om je te wijzen op jouw ‘imperfectie’, met uitspraken zoals “maar je hebt wel een leren handtas”. Bizar, ik heb nog nooit tegen iemand met paarse schoenen gezegd dat zijn handschoenen niet paars genoeg zijn om die schoenen te mogen dragen? Soit, mijn point is: klimaatvriendelijk proberen leven, da’s niet alleen praktisch maar ook sociaal best wel een uitdaging.
Nu, als ik dat allemaal luidop zeg, dan komt ‘madam nuance’ in mij ook wel direct boven. Dus, ‘for the record’: uiteraard zijn er heel veel andere mensen of groepen in onze samenleving die op andere manieren heel veel te verduren krijgen en zijn er mensen die de luxe zelfs niet hebben om met dit soort problemen bezig te zijn.
Lisa: Ik denk dat heel veel mensen dat innerlijk conflict zeker gaan herkennen. En ook die sociale uitdaging is wel een dingetje. Als je het daarnet had over jezelf begrenzen, is er dan een ultieme tip vanuit je eigen ervaring, die je wil meegeven?
Marieke: Euh… ik trap zelf ook geregeld in die valkuil he! Ik kan mezelf al snel verliezen in engagementen die ‘nooit af’ of ‘nooit genoeg’ zijn. Wat mij de voorbije jaren hierin echt wel hielp als hulpverlener is tijd afbakenen: die hoeveelheid tijd wil ik daaraan besteden, je hieraan houden en zo op tijd merken dat de hoeveelheid op je bord gewoon teveel is. Als zelfstandige is ‘werktijd’ een grijzere zone dan in loondienst, dus ik zal dit opnieuw goed moeten bewaken voor mezelf. Iets dat hierbij aansluit is ook dit: ik zou mensen nooit aanraden om vrijwilligerswerk te doen voor de organisatie waar je tegelijkertijd ook werknemer bent. Dan worden die grenzen wel echt heel flou. Dat is voor iedereen natuurlijk anders, maar voor mij persoonlijk was dat altijd een no-go.
Lisa: En iets ruimer dan jezelf begrenzen, hoe zie jij de verhouding tussen mentaal welzijn en zo’n job in duurzaamheid of een klimaatjob?
Marieke: In wat ik zonet zei over ‘cognitieve dissonantie’ werd misschien al duidelijk: mensen zijn vaak gelukkiger als ze zoveel mogelijk kunnen leven naar hun waarden en principes. Perfect lukt dat natuurlijk niet, maar hoe sterker het conflict is tussen je waarden (bv. eerlijkheid, gezondheid, solidariteit, …) en de levenskeuzes die je maakt, hoe meer innerlijk conflict je voelt. Dat kan zich uiten op allerlei manieren, maar dat is vaak een aanleiding voor psychologische klachten of een algemeen, vaag gevoel van ‘je niet goed voelen’.
Ik geloof dat erg veel mensen diep of minder diep vanbinnen een duurzaam hart hebben.
Een duurzame job zou voor de meesten van ons dus ‘een goeie match’ zijn.
We zijn in deze maatschappij heel wat uren per week bezig met onze job. Dat is een heel groot deel van je dagelijks leven dat wel of niet overeenkomt met wat je eigenlijk echt belangrijk vindt voor deze wereld. Aan wat bouw jij mee? Past dat bij jouw waarden? Natuurlijk kan niet iedereen zomaar jobswitchen: soms gaat dat echt niet, maar vaak ook eigenlijk wel en is het vooral een kwestie van keuzes maken en prioriteiten stellen.
Lisa: Dat kan ik als loopbaancoach alleen maar beamen!
Tot slot, mijn laatste vraagje voor jou om op een positieve noot te eindigen: wat is jouw sustainability superpower?
Marieke: Oei (lacht)… Ik moet dan eerder denken aan de vraag: welke rol past bij mij? Welke rol past bij mij in de transitie naar een klimaatvriendelijke wereld? Dan denk ik – maar dat voelt gevaarlijk om te zeggen – ‘sfeer scheppen’. Ik heb regelmatig de neiging om in een groep wat luchtigheid of sfeer te proberen creëren, ondanks de serieuze en moeilijke thema’s waarrond je samenwerkt. Ik denk dat ik mezelf daar wat in getraind heb omdat ik daar zelf gewoonweg nood aan heb. Ik hoop dat dit bij anderen dan niet toekomt als een soort van ‘ongepaste joligheid’, maar dat ze die luchtigheid ook wat kunnen appreciëren.
Lisa: Ja tuurlijk! En dat zegt ze met zoveel schroom! Dikke merci voor dit mega gezellige interview en jouw waardevolle, inspirerende inzichten! Nog snel: hoe kunnen mensen jou vinden en contacteren?
Marieke: Via info@voeten-in-het-zand.be!
Ben jij of ken jij iemand die ook eens mijn vragenvuur wil ondergaan?
Stuur me zeker een berichtje en wie weet kom jij in de volgende rubriek van #VonkvolkVraagt!
